Bezit u een oude kaart waarop het gebied tussen Venlo en Roermond is aangegeven en wilt u daarvan een scan of een digitale detailopname maken voor mij, dan stel ik dit zeer op prijs. Ook voor andere opmerkingen en aanvullingen op deze kaartenverzameling kunt u contact met mij opnemen. Loe Giesen, Reuver |
||
1901 |
|
|
 |
Zeer gedetailleerde kaart van de gemeente Beesel, met tevens alle huizen en kadastrale aanduidingen. Dit detail laat de Kom van Beesel zien, met rechtsonder het omgrachte kasteel Nieuwenbroeck, vermoedelijk gebouwd rond 1560 langs de water aanvoerende Huilbeek of Tasbeek. Vergelijking met de toestand uit 1781, getekend door landmeter Smabers, laat al een flinke toename van de bebouwing zien. Helemaal bovenaan, op de huidige Meuleberg, een van de beide windmolens die Beesel op dat moment rijk is: de standaardmolen van Theelen. |
|
1903 |
|
|
 |
In 1903 wordt een herziene versie uitgebracht van de Rivierenkaart uit 1849. Door de fraaie detaillering zien we diverse veranderingen ten opzichte van de situatie van een halve eeuw eerder. Gebouwen zijn verdwenen of erbij gekomen, het grondgebruik is veranderd (zoek bijvoorbeeld eens de verschilende ovens en pannenfabrieken) en natuurlijk heeft de aanleg van de spoorlijn (1863-1865) de inrichting van het landschap sterk beïnvloed. Wel is het jammer dat de kaarten op diverse plaatsen minder ver van de Maasoever af gaan, waardoor bijvoorbeeld het centrum van Reuver niet meer werd ingetekend. Bekijk hier de deelkaarten voor Kessel, Neer en Horn. |
|
1914 |
|
|
 |
Dit kaartje bevindt zich in het Regionaal Historisch Centrum Limburg, Archief Provinciale Waterstaat 1882-1947, inv. nr. 5 (Belfeld). Hoewel een datering op het kaartje ontbreekt, hebben de bijbehorende stukken betrekking op 1914. De kaart laat in rood de smalspoorlijnen zien die werden aangelegd ten behoeve van de kleiwarenindustrie. De lijnen liepen tussen de kleigroeven in het grensgebied naar de fabrieken bij de spoorlijn Venlo-Roermond.
|
|
1916 |
|
|
 |
Deze topografische kaart, schaal 1:25.000, laat heel mooi het bodemgebruik zien in het begin van de 20e eeuw. Op Bonnebladen (op A3 formaat), wordt gebruik gemaakt van de zogenaamde Bonneprojectie. Er zijn verschillende drukken: blad 728 (Kessel) werd uitgegeven in 1896, 1916, 1926 en 1938. Het Maas- en Swalmdal komt ook voor op de bladen 712 (Venlo), 727 (Helden), 739 (Buggenum), 740 (Swalmen), 746 (Roermond) en 747 (Maalbroek). De ontginning van het Meerlebroek is nog in volle gang, de dorpskernen hebben nog tamelijk hun oude omvang. De Maas is nog niet gekanaliseerd en hoewel er langzamerhand sprake is van wat industrialisatie, laat deze kaart toch nog een overwegend agrarisch landschap zien met woeste gronden die duidelijk onder druk staan. Wat de kaarten van nà Napoleon betreft, is dit een van mijn favorieten. Beschikt iemand over gedetailleerde scans van deze kaarten, dan hoor ik dat graag. |
|
1925 |
|
|
 |
Een detailkaart uit het RHCL, Kaartenarchief van de Dienst der Domeinen, inv. nr. 37 (spoorweglegger Maastricht-Breda). Deze legger werd in principe aangelegd in 1875, maar bevat latere wijzigingen tot in de jaren dertig. Ik schat dat deze kaart de toestand tussen beide wereldoorlogen laat zien. Op dit detail zien we in het centrum het station van Reuver, inclusief wachthuisjes en lantaarnpalen. Van andere plaatsen zijn vergelijkbare kaarten aanwezig. Uiteraard beperken dit soort kaarten zich in grote lijnen tot het onderwerp waarvoor ze gemaakt zijn, in dit geval de eigendommen van de Staatsspoorwegen. |
|
1930 |
|
|
 |
Eenvoudig kaartje van de bodemgesteldheid van Limburg, ca. 1930. Venlo, Tegelen, Steil, Belfeld en Swalmen staan aangegeven, Reuver en Beesel ontbreken. | |
1931 |
|
|
 |
Oud stafkaarten geven eveneens vaak een goed beeld van de ontwikkelingen in het Maas- en Swalmdal. Links een detail uit blad 58 Oost. Op dit detail zien we o.a. de pannenbakkerijen langs de Bosstraat, strategisch gelegen tussen de kleigroeven in het Grenzwald en de verbindingswegen gevormd door rijksweg, spoorlijn en Maas. Ben je geïnteresseerd in oude stafkaarten, klik dan hier. |
|
1932 |
|
|
 |
In 1926 wordt de Wegenbelastingwet opgesteld, waardoor het rijden op openbare wegen wordt belast. Uit de opbrengsten zal het Nederlandse wegenstelsel worden verbeterd en uitgebreid. Een jaar later wordt hiervoor een eerste plan gepresenteerd. Door de economische crisis tijdens de jaren die volgen probeert men de werkloosheid onder andere te bestrijden door werkverschaffingsprojecten die veelal ten dienste staan van de infrastructuur. Dagelijks gaan ook vanuit het Maas- en Swalmdal velen 's morgens vroeg op weg om gedwongen mee te helpen met de aanleg en verbetering van wegen. Deze kaart (hier slechts een detail) laat zien welke wegen in 1932 nog als aanvulling op de plannen van 1927 worden verbeterd of aangelegd. Wegen van de 1e categorie, met dubbele rijbanen, zijn hier niet gepland. Rijksweg 271 (hier gemarkeerd als 72) wordt een weg van de 2e categorie. Daarmee wordt de oude heerbaan van Maastricht naar Venlo nog belangrijker als verkeersader. |
|
1934 |
|
|
 |
In opdracht van de N.V. Mij. tot exploitatie van Staatsspoorwegen en de N.V. Hollandsche IJzeren Spoorweg Mij., beide gevestigd te Utrecht, vervaardigt Teulings' Grafische Kunstinrichting te Amsterdam in 1934 deze kaart van de Nederlandse spoor- en tramwegen. We zien op dit detail o.a. de stations bij Belfeld, Reuver en Swalmen. |
|
1936 |
|
|
| Kaart van de smalspoorlijnen vanaf de kleigroeves in het Duitse grensgebied naar de pannenfabriek van Terstappen in Swalmen. Gepubliceerd in Maas- en Swalmdal 23 (2003) blz. 133. | ||
1940 |
|
|
 |
Aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog begint de inrichting van het landschap steeds meer te lijken op de omgeving zoals wij die nu kennen, hoewel de na-oorlogse wijken toch nog vrij nadrukkelijk ontbreken. |
|
1942 |
 Militair-topografisch Bureau van de Generale Staf / Generale Staf van het Russische leger |
|
 |
Nee, gemakkelijk leesbaar is deze Russische kaart niet. Ze werd in eerste instantie gemaakt tijdens de Tweede Wereldoorlog, met aanpassingen tot in dit geval 1972, en toont (op diverse kaarten) geheel Nederland schaal 1:100.000, waardoor ook het Maas- en Swalmdal heel wat details kent. De kaart is vooral interessant omdat hiermee nog eens goed wordt geïllustreerd hoe ook ver weg gelegen mogendheden soms geïnteresseerd zijn in detailkaarten van onze omgeving. |
|
1956 |
|
|
 |
In 1956 verschijnt een derde, herziene versie van de Rivierenkaart, die voor onze omgeving eerder verscheen in 1849 en 1903 (zie aldaar). Opnieuw zien we een halve eeuw aan ons voorbij gaan. Bij Asselt is goed zichtbaar wat de zand- en grindwinning voor de omgeving betekent. Inmiddels is de Maas gekanaliseerd en de stuw bij Belfeld, met aan de Baarlose zijde het sluizencomplex, is een belangrijk voorbeeld van de voortdurende verandering van onze leefomgeving. Kijk hier voor de kaarten voor Swalmen, Beesel, Reuver en Belfeld. LET OP: de bestanden zijn erg groot! |
|
nu |
|
|
 |
Wil je eens zien hoe het Maas- en Swalmdal er tegenwoordig uitziet vanuit de ruimte, bezoek dan Google Maps. Gebruik de knoppen Kaart, Satelliet en Terrein om te schakelen tussen de verschillende weergaven en slepen maar! | |
nu |
|
|
 |
Deze online hoogtekaart laat vooral hoogtegegevens zien. Bekijk hier op ongeveer 10 cm nauwkeurig op welke hoogte je woont en zie hoe bijvoorbeeld oude Maasstromen zichtbaar worden. Voor het mooiste resultaat kies je Legenda > Klassificatie kaartbeeld, om zo ook de kleine hoogteverschillen te zien. Als je daarna inzoomt op bijvoorbeeld het verdwenen Welkensven, zie je nog duidelijk een laagte ten oosten van het Jagershuis. Slingerend langs de spoorlijn zien we de slenk waarnaar Waterloo werd genoemd. Met wat extra speurwerk zien we niet alleen de grachten van Nieuwenbroeck, Baxhof en Hillenraad, maar ook die van de reeds lang verdwenen hoeve de Boeshei. Experimenteer naar hartelust met de Klassificatie optie: deze wordt namelijk steeds opnieuw herberekend op basis van de gekozen uitsnede. Vooral voor archeologen en geologen is dit soort kaartmateriaal een nuttige aanwinst. |
|
nu |
|
|
Grotere kaart bekijken |
De laatste jaren komt er steeds meer kaartmateriaal online. Een van de meest recente initiatieven is een wereldkaart waaraan iedere gebruiker zijn bijdrage kan leveren. Dit betekent dat bijvoorbeeld ook wandelpaden in het Maas- en Swalmdal nu gratis online kunnen worden geraadpleegd. |
|
| 0000-1599 1600-1699 1700-1799 1800-1899 | ||
Meent u auteurs- of eigendomsrechten te kunnen laten gelden op een of meerdere van de hier getoonde kaarten, dan verzoek ik u contact op te nemen met mij. Do you own old maps on which the Venlo-Roermond area is indicated? I would greatly appreciate it if you would be so kind as to send me a scan or digital photograph of a detail, which I then can add to this collection. |
||
Bezoek ook: Toponiemen in Beesel, Belfeld en Swalmen Kroniek voor Beesel, Belfeld en Swalmen Rondleiding langs genealogische bronnen in het Maas- en Swalmdal Laatst bijgewerkt op 2 november 2013 Met dank aan: Twan Ernst: spoorweglegger (1925) |
||
