Van Biesweerd tot Boeshei - Toponiemen in Swalmen en Asselt
 
A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z
 

Laakberg

Smabers 10/152
Google Maps

Volgens een lijst uit 1395 hoorde de Laeckberch toen tot de landerijen van de hoeve Inop.

In het voogdgeding van 1588 is al sprake van een weg van den Laekbergh oever den Horichswech langs den Tutenbergh biss in den Steinacker. Tijdens het geding van 1700 klaagde Willem Janssen dat aan zijn erf aan de Laeckbergh een zandkuil werd gemaakt, waarbij de weg tweemaal zo breed werd als gebruikelijk.

Smabers gebruikt de benaming op den Laeckberg op kaart 10 voor de percelen 152 tot en met 160, het gebied meteen ten noorden van het HOLLESTRAAT op de Heide. Ook de Rivierenkaart uit 1849 (afb.) laat dit toponiem zien ten noorden van het Hagelkruis.

Foto: Loe GiesenDe Laakberg is ook anno 2007 nog herkenbaar in het landschap.

Het toponiem Laak zou te maken hebben met een waterloop in een moerassig gebied.

 
Laakweg  
1. Smabers 1
Google Maps
In 1710 verpandde luitenant Rutger Anthoin a Clos akkerland aan de Laeckwegh gelegen. Landmeter Smabers (1774) tekent deze Sint Urbanuswech ofte Laekwech op de plaats van de huidige ELMPTERWEG.
 
2. Smabers 10
Google Maps

Foto: Loe GiesenOp kaart 10 tekent landmeter Smabers (1774) de Horrix ofte Laeck wech aan. Deze loopt vanaf de HOLLESTRAAT op de Heide met een flauwe bocht naar het punt waar de Tuijtebeeck over de BEESELSEWEG loopt.

Op kaart 11 wordt de naam Laeckwech ook gebruikt voor de huidige SCHOOLSTRAAT, maar deze naam wordt op kaart 15, waar deze weg beter te zien is, niet herhaald. Mogelijk betreft het dan ook een fout, temeer daar vermeldingen uit andere bronnen ontbreken.

 
Lage Biesweerd Smabers 8
Google Maps
In 1715 verpandden de weduwe d'Everard en haar kinderen, eigenaren van het Spick, twee hooibemden of 'lotten' in de Leegen Biessert gelegen.
 
LAMBERTUSSTRAAT Smabers
Google Maps
Op kaart 11 van landmeter Smabers is de LAMBERTUSSTRAAT het oostelijk gedeelte van een voetpat dat dan nog in westelijke richting verder loopt tot aan de hoek BOUTESTRAAT / STATIONSSTRAAT. Dit pad loopt tussen de landerijen van de huizen aan de noordzijde van de Bouten straet off Hoogh straet en het gebied dat door Smabers de crom morgens wordt genoemd.
 
LANCK, DE Smabers
Google Maps

Tijdens het voogdgeding van 1717 drongen de gezworenen er op aan dat er een einde moest komen aan 'het dispuyt van de Lanck' of om anders vermindering te krijgen in de hoofd- en beestenschat. In 1790 wordt geklaagd 'dat de Lanck met het uythouwen van stroyhey soo bedorven wordt dat de naebuyren geene flincken konnen maeken'.

Foto: Loe Giesen

Op het kadastraal minuutplan van 1842 (sectie D1) staat een gedeelte van de weg aangegeven als chemin de Swalmen à Elmpt, die bij grenspaal 412 de grens passeert.
Op het eind van de 19e eeuw waren er volgens een krantenbericht van 24 december 1898 ineens allerlei plannen. "In de zoogenaamde Lank zal eene groote hoenderfokkerij komen, zoo men de geruchten kan gelooven. De grond, uit heide en broek bestaande, ligt tot heden schier renteloos. Of hij het ontginnen waard is, zal de toekomst leeren".
"De ontginningswerkzaamheden in de zoogenaamde Lank, uitgevoerd voor rekening van de heeren Tevonderen en Reulen te Roermond, vorderen naar wensch. Op verschillende plekken is de ondergrond uitstekend en beloofd na ontzuring en vermeniging met den bovengrond, eene goede teelaard te worden. We wenschen den ondernemers alle succes. Ze verdienen het ten volle", aldus de Roermondse krant van 28 februari 1899. De oogst van 1899 viel echter hard tegen. Gras en haver wilden niet groeien, mogelijk omdat de omgeploegde heideplaggen nog onvoldoende waren weggerot. Kennelijk ging het na enkele jaren al wat beter. In de Maas- en Roerbode van 11 juni 1904 lezen we: "Lag de Lank voor eenige jaren nog woest en wild door elkaar, thans is dit alles veranderd. Waar toen heide en mos welig groeiden, prijken thans prachtige klaver en gras."

In 1921 stond in de Lanck een pachthoeve met dezelfde naam. Pachter was de 50-jarige Willem Overman uit Venlo; hij verbouwde vooral vlas. In november 1924 brandden 7 vlas- en 2 havermijten, eigendom van Overman en vlasser F. Reedijk te Gravendeel, af. De politie vermoedde brandstichting.

In 1926 stond Overman terecht omdat hij, samen met zijn knecht, in 1921 een grote partij vlas ter waarde van fl. 6.000,- zonder toestemming zou hebben verkocht aan Reedijk. Het vlas zou gedeeltelijk eigendom zijn van de N.V. Bank en Handelsvereeniging P.J. Berger. Al in 1923 verzocht de rechtbank om zijn aanhouding, maar hij vluchtte naar Leuth (D). In april 1926 werd hij in Venlo aangehouden, maar uiteindelijk werd de voormalige pachter van 'de Lang' vrijgesproken.

In augustus 1926 werden uit een weide in de Lanck, nét over de Duitse grens, twee paarden gestolen, een eigendom van A.P., het andere van de weduwe S.P. In 1927 werd een gedeelte van de landerijen in de Lanck gepacht door E. Kok; hij kreeg in mei 1927 toestemming om een gedeelte onder te verpachten aan J. Suilen. Op 28 mei 1931 bracht de afdeling Roermond van de Nederlandsche Heidemaatschappij een bezoek aan Swalmen. De excursie werd geregeld door de vereniging 'Swalmen Vooruit'. Het programma bestond o.a. uit bezichtiging van de gemeentebossen op Duits grondgebied, de ontginning en kwekerijen in de Lank, de bossen en aanplantingen rond kasteel Hillenraad, inclsief de stoeterij van Shetlandponny's aldaar.

In juli 1937 wees raadslid Luiten erop dat de Lanck al heel wat zorgen had gebaard. Hij drong aan op de stichting van enkele boerderijen in het gebied; ook de zg. Streekplannendienst speelde reeds met dit idee.

In 1938 werden in de Lanck diverse nieuwe wegen aangelegd in het kader van de werkverschaffing.

In maart 1942 woonde G. A. Reyinz op de Lanck (E 95). Op woensdag 7 april 1943 stortten schuur en stalling van landbouwer R. in de Lanck in. Ook diverse andere huizen en boerderijen hadden aanzienlijke dakschade.

 
Landweer    
In 1715 verpandden Jan Smeets en Maria Heijnen land aan de Landtweer gelegen. Gezien de overige percelen moet hier de Wolfsgraaf worden bedoeld.
 
Lange Baend Smabers  

Een perceel met de naam Langen Bandt wordt in 1679 genoemd onder de pachtlanderijen van de hoeve op het tegenwoordige adres Wieler 1.

Archiv Schloss Haag, inv.nr. 297 (detail)De naam komt ook voor bij Asselt, waar dit toponiem al figureert op een kaart uit 1694 van de visserij stroomafwaarts van Buggenum.
In 1711 verklaarden Gerard Emets en Dries Janssen, schepenen van Swalmen en Asselt, alsmede Goosen Gerardts als laatschepen van de laatbank van Asselt, dat zij zich die dag op verzoek van de scholtis aldaar hadden vervoegd te Asselt 'omtrent den Toll tegens over den Langen Baendt, alwaer wij int gescheydt van den voorss. Langen Baendt ende den Goorder Tholl onder opt boordt van de Maese gevonden hebbe een doode mans corpus, sijnde gecleedt mit een blauw laecken, camisael, leedere broeck ende witte wulle gestrickte cousen, sonder schoonen, ende hebbende eenen swarten hoot opt hooft, groot ende swaer van postuyr, swart hayr, sijnde naer alle apparentie langen tijdt doodt geweest, ter cause het hembt opt lijff was vervilt, het lichaem blondt, blauw, ende halff verrot, ende oock aen sijn lichaem geene wonden gesien, hebbende Gootsen Pelsers ons verclaert, dattet selve corpus gisteren tegens over de voorss. plaetse aen eenen struyck in de Maese was aengedreven, ende van daer door hem getrocken opt voorss. boordt aen den lijnpaet, gehoorende onder de jurisdictie der laetbanck van den Asselter hoff, volgens de brieven daer van sijnde ende in d'archyve vant huys Hillenraedt berustende, welcken volgens hebben wij geordonneert datten voorss. heere scholtis het gemelte corpus soude doen begraeven op eene plaetse bij ons aengewesen, tusschen de Lingen ende Langenbaendt voorss. gelegen, gelijck oock is geschiedt.'

 
Lange Bemd Smabers 17/10  
Foto: Loe GiesenLandmeter Smabers (1774) tekende op kaart 17 achter het kasteel Hillenraad tussen Hoppenraedt en de Eppenbeek een langgerekt perceel 10 genaamd den langen bembt.
 
Lange Boenders    
In 1679 pachtte Hendrick Beeck de Swamenhoff (Wieler 1) inclusief ongeveer 3 morgen, waarover twee wegen liepen, gelegen bij de Lange Boeners.
 
Laplander Smabers 1/115
Google Maps

In 1656 kochten Hendrick Daemen en zijn vrouw van de gemeente een huisplaats aan Melickerhout gelegen; vermoedelijk werd er kort daarop een huis gebouwd. De erfgenamen van Hendrick Daemen bijgenaamd de Laplander droegen in 1693 een huis tussen de kapitein d'Everard (Spick) en de gemeente gelegen voor een periode van 33 jaar over aan Aret Hanssen en Sophia Rutten om te bezitten in onberekend gebruik. De nieuwe eigenaren verpandden het huis in 1699. In 1700 overleed Sophia en Aret hertrouwde nog datzelfde jaar met Catharina Willems, die in 1706 in Asselt werd begraven. Aret hertrouwde hierna nog enkele malen, namelijk met Maria Schoenmakers (begr. Asselt 1711), Joanna Reugels (begr. Asselt 1713) en als laatste met Sibilla van der Kitzen, waarmee hij o.a. een dochter Berta had. Met toestemming van het Swalmer gerecht nam Hanssen in 1708 opnieuw geld op met zijn huis, moesgaard en kamp aan de Laplender als onderpand.
Foto: Loe GiesenIn 1739 trouwde Berta Hanssen in Asselt met Conrardus Smeets; mogelijk gingen ze inwonen bij (schoon)moeder Beelken van der Kitzen, die in 1748 overleed. In 1766 verpandden Coen Smeedts en Bertien Hansen hun huis en moeshof achter de Moethagen aan het Haembroeck gelegen met het daarbij gelegen land, samen groot ongeveer 2 morgen, tussen het Haembroeck en de gemeente, met de korte zijden grenzend aan de gemeente en de Moethagenswegh.
Hun zoon Jacobus Smeets trouwde rond 1767 met Maria van de Rieth en nam het huis over. Op de Smaberskaart (1774) wordt hij vermeld als eigenaar van het huis bij de Nielder Galg. In 1785 klaagden de naburen van Mouthaegen en Melickerhoudt dat de velden werden beschadigd door paarden en koeien door gebrek aan een veehek op den weg langs Lapleppers Camp.

Volgens de OAT van 1843 waren de gebouwen toen eigendom van de Roermondse apotheker Jan Baptiste Cloquet. Zijn ouders, Philip Albert Cloquet en Maria Theresia Josepha van Geestingen, kochten op 23 juli 1792 een boerderij te Reuver-Leeuwen. Jan Baptist was in 1807 in Maastricht getrouwd met Maria Gertrudis van der Heijden. Zijn oudere broer Antoin was in 1806 benoemd tot pastoor van Swalmen. Op 1 juni 1844 verkocht Jan Baptist onroerend goed onder Swalmen. In 1851 bouwde de bekende architect Pierre Cuypers aan de Swalmerstraat in Roermond een nieuw huis voor Cloquet. In 1855 woonde hij te Steyl.

 
Lappenberg Smabers
Google Maps

De Lappenberg is een hoogte ten zuiden van het kerkdorp Boukoul. Oude vermeldingen van dit toponiem ontbreken vooralsnog. De Lappenberg vormt met ruim 43 m +ANP een van de hoogste punten van de paraboolduinen die hier zijn gevormd met zand uit het zuidwestelijk gelegen Haambroek, een uitwaaiingsbekken.

Op maandag 8 juli 1968 kwam deze plek landelijk in het nieuws nadat vier jongens uit Maasniel hier, in een greppel aan de voet van de zandverstuiving, het stoffelijk overschot vonden van de 16-jarige Lily Snel uit Klein-Ternaaien (B) bij Maastricht. Het meisje werd sinds eind oktober 1967 vermist. Ze werd op 16 juli begraven in Groot-Ternaaien. De zaak werd nooit opgelost.

 
Latbroek  
1. Swalmen Smabers 9/1
Google Maps

Landmeter Smabers (1774) gebruikt de benaming Lattbroeck voor een ruim 13 morgen groot perceel tegenover de Naborch, tussen de Swalm en de Hofakker en eigendom van kasteel Hillenraad.

In 1698 verkocht de Roermondse schepen Leonard Baenen 'latbroeck' aan de pastoor aldaar, die in 1699 nog enkele gedeelten van anderen aankocht. Dit land was gedeeltelijk begroeid met elzen en eiken. In 1700 verkocht de pastoor een stukje 'lattbroeck' naast de Leucker gelegen.

 
2. Wieler en Heide Smabers
Google Maps

In 1697 verkochten Engelbertus Blondel, doctor in de medicijnen, en zijn vrouw Johanna Bernardina van Loon hun boerderij te Wijlre inclusief hun 'latbroecken' in zowel het Haestert als aan de Hooff gelegen.

In 1701 droeg Itgen Heuskens een perceel 'latbroeck' in de Hawinckel gelegen over aan Areth Heijnen en Sophia Heuskens. In 1712 stelde Mecheld Smeets, weduwe van Sebastiaen Heijnen, haar latbroek aan het Schoelbroeck gelegen als onderpand. In een openbare verkoop uit 1712 is sprake van een latbroeck bij de Baecxhoeve gelegen. In 1725 verkochten Willem Crompvoets en Barbara Nijssen land met latbroeck aan het Hoverbroeck gelegen.

 
3. Boukoul Smabers 1/32
Google Maps

Dit broek was o.a. eigendom van Henricus Diesters en Aldegunda Pauwelsen. Later werd het eigendom van scholtis Bartholomeus van Dijck en zijn vrouw Joanna Pauwelsen. Hun dochter Maria van Dijck droeg in 1703 haar 'slijck- ende latbroeck' binnen de heerlijkheid Swalmen achter de Speck gelegen tussen kapitein Anselmus d'Everard en de erfgenamen van wijlen Goort Quijten in pandschap over aan de kartuizers. In 1716 droeg de advokaat Hillen (eigenaar van de omgrachte hoeve de Boeshei) zijn aandeel in het 'slijck ende latbroeck' eveneens over aan de kartuizers. Het latbroek werd in 1737 openbaar verkocht aan de paters.

In april 1717 verkochten de chevalier J.A. Driessens d'Opheijden en zijn vrouw Anna Catharina de Gouverneur hun recht van pandschap op een turf- en latbroek op de Bockoul onder Swamen gelegen aan Gerard Assuerus baron De Horion, een zwager van de heer van Dalenbroek. In 1753 werden Anthoin van Geestingen en zijn vrouw Elisabeth Franssen eigenaren na erfruil met A.M. Jacobs, drossaard van Stockem, en diens zuster

 
Leemkuil Smabers 9/181  
Landmeter Smabers noteert in 1774 bij perceel 181 op kaart 9: Wijler hoff, leemkuijlen. De KOULEWEG liep vroeger dwars door deze afgraving.
 
LEENAKKER Smabers 12/301
Google Maps

Foto: Loe GiesenDe benaming Sint Joris authaer, Leenacker wordt op kaart 12 van landmeter Smabers gebruikt voor een groot perceel vrijwel geheel gelegen ten oosten van de MOLENWEG, ongeveer tussen ROBIJNSTRAAT en ABDISSENSTRAAT. In dit gebied liggen o.a. de voormalige kerk Het Woord Gods en basisschool Heide.

In de raadsvergadering van 30 september 1964 werd de benaming LEENAKKER gegeven aan een straat ten westen van de MOLENWEG, enkele honderden meters van de oorspronkelijke locatie. Dit voorbeeld illustreert nog eens de risico's van heringebruikname van oude verdwenen toponiemen. Bij de interpretatie van oude akten ontstaat zo immers gemakkelijk verwarring.

 
Legge, de    
De Legge wordt in 1657 genoemd als de naam van een bemd langs de Maas bij Asselt, waar een verdronken man werd gevonden. Hij werd begraven op het Verloren Kerkhof (zie aldaar). In dezelfde akte wordt het gebied de Lenge genoemd. Vermoedelijk gaat het om De Lingen.
 
LEETGENSSTRAAT Smabers
Google Maps

Tijdens het beleg en de verovering van Roermond in 1572 had prins Willem van Oranje van 21 juli tot 27 augustus zijn hoofdkwartier in kasteel Hillenraad. Na de verovering van de stad op de Spanjaarden vielen zijn geuzentroepen moordend en plunderend de stad binnen, waarbij ze ook de vele kloosters niet ontzagen. Dat gold ook voor het kartuizerklooster, dat overigens eigenaar was van enkele kapitale boerderijen in Swalmen. Leonard of Leendert Leetgens, afkomstig uit Swalmen, was broederkok in dit klooster. Negen koormonniken (in wit habijt) en drie broeders (in bruin) werden op 23 juli 1572 door Staatse troepen vermoord.

Vastgesteld bij raadsbesluit van 30 september 1964.

 
LEIJGRAAF Smabers 1-5  
1.    

In 1669 klaagden de kartuizers dat Geurt Quijten, halfman te Asselt, te dicht akkerde bij de Leigraeff aan de stenen brug comend van Wijershoff. Ze eisten dat de pachter zou worden gelast om drie voet van de Leijgraaf af te blijven. Quijten eiste daarop van de paters documenten waarin stond hoe ver hij mocht akkeren; hadden de paters deze akten niet, dan zou hij blijven akkeren zoals hij dat nu deed. In 1686 klaagde de scholtis namens de heer dat de Leijgraeff komend van de Schaepbroeck langs de Voelbemden tot in de Maese niet behoorlijk werd geveegd.Foto: Loe Giesen

De Leygraeff, die raakt aan de omgrachting van de Tegelerije, wordt in 1774 afgebeeld door Smabers op de kaarten 1 tot en met 5. Deze beek loopt vanaf de voormalige gemeentegrens met Maasniel door een natuurlijke laagte langs Schaarbroek naar de Sijperhof, die zijn naam ontleent aan deze waterloop. Daar kwam de beek uit in het gemeene broeck. De beek mondt tegenwoordig iets ten zuiden van het kerkje van Asselt uit in de oude maasarm.

 
2. Smabers 1-2  
Op de kaarten 1 en 2 van landmeter Smabers staat, naast de Leijgraaf zoals we die nu kennen, een tweede Leijgraeff aangegeven. Deze beek, de Eppenbeek, ontspringt aan de zuidzijde van het Haambroek en loopt van daaruit langs de ELMPTERWEG naar de hoeve van de Kartuizers. Van daaruit loopt de beek door het Kartuizerbos naar de RAAYSTRAAT. Hier neemt ze een beek op die van de Armenhof komt. Op kaart 2, ten noorden van de RAAYSTRAAT, loopt de beek verder tot aan de Meut, waar ze net als tegenwoordig afbuigt naar rechts om zich samen te voegen met het beekje dat uit het Vlinkenbroek komt.
 
3. Smabers 17  
Foto: Loe GiesenOp kaart 17 tekent Smabers een Leijgraeff uijt Blanckwater, die vanaf de ELMPTERBAAN met een grote bocht naar de Riet en van daaruit naar kasteel Hillenraad stroomt.
 
LEUKER Smabers 11
Google Maps

Foto: Loe GiesenLandmeter Smabers (1774) geeft den Leucker op kaart 11 aan als het gebied begrensd door Eppenbeeck, Swalm, oude baene nu moolenstraet, baene naer Venlo en Beeckstraet. Op het kadastraal minuutplan van 1842 (sectie E2) staat de Leuker aangegeven.

Reeds in een lijst van tiendgevende landerijen uit 1395 lezen we: In den yrsten der Loeker bij den have van baeke heren Dierick van Murmont tobehoerende. Van de Leuker zijn ook nog vele latere vermeldingen, zoals de Loecker (1623), de Loocker (1634) en de Luecker of Luijcker (1653). Bewoning binnen dit gebied was er nog maar weinig in 1774. Vlak bij de watermolen lag een huis, eigendom van Peter Mulder (perceel nr. 223). Op de hoek van de BEEKSTRAAT en de huidige RIJKSWEG woonde Matthis op den Camp (238). Tenslotte aan het begin van de Beekstraat de huizen van Evert Versteegen (235) en advokaat Leonardus Josephus Cloudt en Maria Gertrudis van Dam (236). Maar kunnen we misschien ook achterhalen hoe ver deze bewoning teruggaat in de tijd? Met behulp van de oude kerkregisters en overdrachtsregisters van Swalmen, waarmee rond 1620 werd begonnen, blijkt dit voor veel oude huizen in Swalmen inderdaad mogelijk.

Foto: Loe GiesenHet huis van Peter Mulder (223)
Het voogdgeding van 1669 noemt een weg die liep vanaf den molen naer de Leuker neffens het alde huis van Frederick den Cuijper. Dit huis aan de MOLENSTRAAT (eerder ook Oude Baene genoemd) moet later eigendom zijn geweest van Jan Frederix en zijn vrouw Antonia Obers bijgenaamd Janssen (naar haar vader Jan Obers). Hoewel ze allebei geboortig waren uit Swalmen (Jan Frederix was een zoon van kuiper Frederik Frederix en Maria Lindemans), trouwden zij kennelijk elders. Hun dochter Anna, geboren in 1693, trouwde op 24 januari 1715 met Hendrik Denier. Op 18 maart 1727 hadden Hendrik en Anna geld nodig en zij konden dit lenen van het klooster Mariagarde in Roermond. Als onderpand of hypotheek stelden zij hun huis op de Leucker. Anna's zus en zwager, Ida Frederix en Dirck Maessen, moesten hun toestemming geven voor deze verpanding en daardoor ook dat we mogen aannemen dat de bezittingen afkomstig waren van de familie Frederix en niet van de zijde van de Deniers. Na het overlijden van Hendrick Denier verkocht zijn weduwe het huis nabij de molen gelegen op 11 mei 1734 aan Jan Janssen en zijn vrouw Jacomina Spee. Zij waren al zo'n zes jaar getrouwd en in 1737 werd hier op de Leuker hun vijfde dochter geboren: Anna. Het was deze Anna die buiten Swalmen moet zijn getrouwd met Peter Mulders of Mullers. Op 19 november 1764 hadden ook Peter Mulders en Anna Janssen geld nodig en ook zij namen een hypotheek op hun huis aan de watermolen gelegen. Zoals we al zagen, werd Peter Mulder in 1774 door landmeter Smabers vermeld als de eigenaar van dit huis.

Het huis van Evert Versteegen (235)
Op 2 oktober 1640 trouwde een zekere Jan Ceuven bijgenaamd Cremers in Swalmen met Catharina Hox. Deze familie zat mogelijk zo goed bij kas dat ze geruime tijd geen sporen achterliet in de oude registers van overdrachten en hypotheken. Maar op 17 april 1713 verkochten hun nazaten Jan Ceuven, Peter Verlinden gehuwd met Agnes Ceuven, en Willem Fontain gehuwd met Maria Ceuven, de helft van een huis op de Leucker gelegen naast het goed van Hendrick Damme aan Evert Verstegen en Catharina Peters. Tweeëneenhalf jaar later, op 12 november 1715, verkochter Peter ter Linden en Wilhelmus Fontain met toestemming van hun echtgenoten, als erfgenamen van Jan Ceuven, ook de de andere helft van dit huis aan dezelfde aankopers, die nog eens zes jaar later, op 2 december 1721, van Willem Fontain nog eens wat land en een schuur aan de Leucker kochten. Op 6 mei 1749 stelden Evert en Catharina hun twee stenen huizen in Swalmen als garantie voor de priesterwijding van hun zoon Godefridus Hermanus Verstegen. Toen landmeter Smabers in 1774 Evert Versteegen nog noteerde als eigenaar, was deze al geruime tijd overleden. Zijn nazaten verkochten het huis vermoedelijk in 1843.

Het huis van advokaat Cloudt (236)
Net als bij het eerdergenoemde huis van Peter Mulders was dit pand aan de huidige Rijksweg-Zuid (hoek Beekstraat) mogelijk ooit eigendom van de oude Swalmer familie Lindemans. Rond 1642 verkochten Jan Schilckens (Silkens) en Margriet Maessen hun 1/3 deel in een huis op de Leucker gelegen, nagelaten door Margriet's oom Cornelis Lindemans, aan Hendrick zu Dam, tweede echtgenoot van Cornelis' weduwe Mechtildis Smeets. In het testament van Hendrick en Mechtildis, opgemaakt op 6 december 1649, wordt de woning niet genoemd. Mechtildis wist dat zij niet lang meer te leven had en liet bij testament o.a. een flinke zak graan na om op haar begrafenis te verdelen onder de armen. Hendrick zu Dam hertrouwde na haar overlijden nog twee maal, eerst met Sophia Febes en daarna nog met Catharina Gertrudis Bongaerts. Toen ook Hendrik in 1672 overleed bleef zijn vrouw Catharina achter met een zoontje van nog geen jaar oud. In 1673 hertrouwde Catharine op haar beurt met Geurt Janssen, pachter van de nabijgelegen Beeckerhof. In maart 1682 hadden de voogden van Hendrick zu Dam junior kennelijk geld nodig voor de opvoeding van hun pupil en daarom verpandden zij het huis op de Leucker gelegen tussen de erfgenamen van Jennis Keuven en Evert Peters.
Daarna blijft het stil rond dit huis. In 1745 kochten Hendrik van Dam en zijn vrouw Johanna Gelissen uit Roermond nog land op de Leucker en zoals we reeds zagen werd hun schoonzoon de advokaat Leonardus Josephus Cloudt gehuwd met Maria Gertrudis van Dam in 1774 vermeld als eigenaar. Deze verkocht zijn boerderij op 10 april 1775 aan Jacobus Mevissen en Maria Kessels. Bij deling van 8 januari 1783 kwam de woning in handen van hun dochter Maria Mevissen, gehuwd met Christoffel Raemaekers. Zij waren in 1785 en 1792 pachters van de Genaanhof.

Het huis van Mathis op den Camp (238)
Dit huis, op de hoek van de huidige Rijksweg-Zuid en de Molenstraat, kon het verste terug worden gevolgd in de tijd. Opnieuw ontmoeten we de familie Lindemans, in de persoon van een Elisabeth Lindemans bijgenaamd Op de Berg, die reeds voor 1623 was gehuwd met Jacobus Gubbels. In 1623 kochten Jacob Gubbels en Elisabeth land op de Leucker. Hun dochter Agnes was na het overlijden van haar man Peter Baerlagh alias Gemmerla zo arm dat zij in 1659 een schuur verbouwde om daarin te wonen. Hun andere dochter, Margaretha, was in 1641 getrouwd met Evert Peters, weduwnaar uit een eerder huwelijk van nog geen jaar geleden, en zij kregen o.a. een dochter Helena.
Op 22 november 1644 kochten Jacob Gubbels en zijn vrouw een huis langs de weg naar de molen gelegen. Voor de verkoop had de juffrouw Binsfelt, weduwe Gielikens, de toegestemming nodig van Ficken of Sophia, een dochter van Thomas Lindemans. Kennelijk heeft een latere akte van 29 maart 1650 tussen dezelfde verkoopster en Elisabeth Lindemans (inmiddels weduwe) betrekking op hetzelfde pand aan het Molenstraatje.
In 1668 trouwde Helena Everts (genoemd naar haar vader Evert Peters) met een zekere Hendrick Mangels. Zij vererfden het huis kennelijk op hun dochter Sibilla, die in 1697 trouwde met Jacob Verwijns. Dit huwelijk was slechts van korte duur. Na het overlijden van Sibilla Mangels hertrouwde Jacob Verwijns in 1702 met Anna Bongaerts bijgenaamd Mertens, waarna dit echtpaar verhuisde naar Belfeld. Het duurde toch nog tot 20 november 1715 dat Jacobus Verwijns en Anna Mertens hun twee huizen op de Leucker gelegen, tussen Evert Lemmen alias Verstegen en de Molenstraat, verkochten aan Jacob Ignatius van der Heijden, drossaard van het ambt Montfort. Deze bleef maar kort eigenaar: op 20 oktober 1717 verkocht hij beide huizen op de Leucker aan Bartholomeus Meeuwissen en Odilia Tobben, de pachters van de Baxhof. Odilia overleed al een jaar later, Meeuwis in 1722. Enkele jaren later, op 26 juni 1728, verkochten de erfgenamen Meeuwissen de twee huisjes tussen de scholtis Jacobs en de Molenstraat gelegen aan Daniel Hendrix en Elisabeth Heijmes. Deze hadden in 1724 ook al een huis gekocht aan de Kroppestraat. De gebouwen aan de Leucker werden kennelijk eigendom van hun dochter Helena Hendrix, die in 1736 haar ja-woord gaf aan Matthias op den Camp. Hij is het die in 1774 werd genoteerd als eigenaar van perceel 238.

Bij de oprichting van een Swalmer schietvereniging in 1964 kreeg deze de naam De Leuker.

 
Leukerberg Smabers  
In 1701 verkocht Itgen Heuskens haar aandeel in de Leuckerbergh.
 
Leukerbroek Smabers 9/67
Google Maps
Foto: Loe GiesenIn een akte van 1653 is sprake van het Luijckersbroeck. Tijdens een voogdgeding in 1686 klaagde Paulus Cuijpers dat hij schade ondervond van ganzen wegens gebrek aan een hek (hoerte) op het Luckerbroeck. In 1699 verkocht Jan Wiltschuts zijn aandeel in het Leuckerbroeck aan pastoor Gerardus Dolmans. In 1788, veertien jaar nadat landmeter Smabers zijn serie kaarten afrondt, meette zijn collega Schomers een gedeelte van perceel 67 op kaart 9 bij de Swalm bij de huidige papierfabriek opnieuw in. Waar Smabers dit perceel aanduidde met de algemene benaming kerckbroeck, noemde Schomers het nieuwe perceel Leukerbroeck.
 
Leurken Smabers 15/88
Google Maps

In 1697 verzocht pater Johannes Rutsen namens de kartuizers (als eigenaren van de Beeckerhof) om aanwijzing van behoorlijke tiendwegen, zowel op de Leucker als te Asselt aan de Boeckesstap en aan de Heijcamp aan het Luierken.Foto: Loe Giesen

In 1711 is sprake van akkerland aan het Leurken gelegen. In 1731 verkocht Peter Simons uit Roermond land aan het Luijrken gelegen. Op een kaart van de bezittingen van de Beeckerhof uit 1835 door landmeter Lecluyse staat land op het Luurken aangegeven.

Ongeveer op de plaats van 't Leurken ligt nu de PRINSES MARIJKESTRAAT.

 
LEVROY Smabers 15
Google Maps

In een rekening van de kerk uit 1631 wordt land an dy Leeffro vermeld. Op 23 maart 1637 verkochten jonker Bartholomeus Fourdt en zijn vrouw Ermgardt van Dursdal land in de Leuwer Oe. Op 27 september 1650 verkochten Jacob Voestermans en zijn vrouw Merie land aan de Lewer Ohe gelegen. In een akte van 29 november 1692 is sprake van bouwland op het Holterevelt boven de Lieveroe gelegen; in een beleid uit 1696 werd geklaagd over de erfgenamen Willem Faesen die hun moesgaard aen de Livro hadden uitgebreid.

Maria Faassen verkocht op 16 december 1721 haar helft van een huis op de Leeuwer Ohe gelegen, waarvan de andere helft werd bezeten door Cornelie Faessen, aan haar neef respektievelijk nichten Willem, Catharijn en Maria Gravers, op voorwaarde dat deze haar gedurende de rest van haar leven zouden onderhouden en haar na haar overlijden ter aarde zouden bestellen. Gotsen Kessels verkocht zijn huis op de Levrouw op 3 september 1764 aan zijn neef, eveneens Gotsen Kessels geheten en diens vrouw Jenneken Slabbers, die het huis op de Levro op 3 februari 1767 verpandden. Joannes Gravers en Agnes Custers verkochten op 27 juni 1727 hun aandeel in het ouderlijk huis aan de Leveroeij met ½ morgen land aldaar tussen de gemeente en Maria Faessen, aan Joannes Gravers, Maria en Catarina Gravers, hun broer en zussen. Deze verpandden het huis op de Lieverohe te Swalmen gelegen een dag later. De Leveroe werd rond 6 juli 1745 getroffen door een noodweer met ernstige hagelslag. Hendrick Gubbels en Anna Delissen verpandden op 8 februari 1752 hun huis op de Leverohe. Dochter Joanna Gubbels en schoonzoon Sil Willems waren in 1774 ieder voor de helft eigenaren van het huis op de Leveroy of Schuttekamp (smabers-15/118). Dit toponiem wordt verder nog gespeld als Leeverohe (1785). Op het kadastraal minuutplan van 1842 staat het gebied aangegeven als op Levrou.

Foto: Loe GiesenOp 30 maart 1870 verkochten de kinderen van Sevrien Hodzelmans en Elisabeth Keijzer twee huizen Oplevrouw (sectie C 895 en 896).

Oe of Ohe is een oud woord voor laaggelegen land langs een boek of rivier. De betekenis van het eerste gedeelte van het woord is niet bekend.

 
Lichte Ohe Smabers
Google Maps

Foto: Loe GiesenItem ingher Lichter Oe van Nautszken pale bis op Gebelen Kranen hoff aen den steynen pale die sijde ten broeck wart, zo vermeldt een lijst uit 1395 al, waarmee we ook hier weer te maken hebben met een oud toponiem.

Landmeter Smabers geeft in 1774 de Lichte Ohe, die beginnen bij Eind, aan ten westen van de BROEKWEG, tot aan de Visschers wech. Aan de Maaszijde verloren diverse eigenaren in de jaren daarna de strijd met het water en met ze moesten machteloos toekijken hoe de stroom hun landerijen meesleurde. Zij konden nog niet beseffen dat de kracht van de Maas in de 20e eeuw zou worden geholpen door baggermachines die ook hier diepe wonden vraten in het oude landschap. In het zuidelijke gedeelte van de Lichte Ohe ligt nu een jachthaven.

 

Foto: Loe GiesenHet huis langs de GEBROUWHUISWEG met de naam Ligte Ohe ligt ongeveer 200 m van de zuidpunt van het gebied en kijkt uit over de Maasplassen en wat over is van de Buggenummer Aanwas.

 
Lichteveld Smabers  
Een akte uit 1712 vermeldt land in het Lichteveldt gelegen.
 
Lijsterstraat Smabers  
Deze benaming werd volgens raadsbesluit van 7 januari 1963 vastgesteld voor de huidige HERTOG ARNOLDSTRAAT. Anderhalf jaar later werd de naam gewijzigd omdat deze niet meer bij de overige namen in deze buurt paste.
 
Linde, de Smabers 5  
In 1722 verpanden de erven Heuskens land aan de Linde gelegen.
 
LINDENWEG Smabers 5
Google Maps

Op kaart 5 van landmeter Smabers (1774) staat de weg aangegeven als wech naer Buggenum. Op de Rivierenkaart van 1849 zien we bij de Felix grind een houten brug ingetekend.

De weg is vrijwel zeker identiek met het jaagpad of lijnpad dat wordt genoemd in een akte uit 1275.

 
Lingen, de Smabers  

Lijnpad te Namen, Arnoldus Masius, 1575.In 1691 verklaarden Hendrick Slabbers, Jan van Lin, Jan Cuijpers en Laemert Fredericx 'dat sij eensaementlijck sijn gecommen van Buggenum vuyt Gertien Slabbert huys mitten custer van Asselt, Lenardt Stockmans, den 2 feb. 1691 savonts omtrent 8 uhren, om te samen naer Assell te gaen naer hunne respectieve wooningen, ende commende tot aen de Maese, heeft den voors. custer gewilt, dat men soude passseren den gebaenden voorwegh over de Maese, waerop de comparanten, signantelijck Hendrick Slabbers, heeft geseyt dat het beter waere te gaen den wegh van de Lenge Steen over de Maese, vermits op den gebaenden wegh die den custer wilde ingaen, eene haxxe is gevallen in het ijs, ende hem alsoo daeromme gewaerschout, daerop den voors. custer repiclierende seyde, daer en coste men niet wel van de Maes opcommen, ende alsoo hebben de comparanten hunnen wegh genoemen naer de Lenge Steen ende den custer alleen laeten gaen aen het Buggenum veer [...] Maese aen de Lenge Steen [...] aldaer over te gaen hebben deselve onder malckanderen geseyt, den custer moet al over de Maes sijn, want men hoort hem niet eens roepen ende weynich daernaer hooren eenigh gespreck, hebben sij gehoort dat den voorss. custer hert heeft geroepen "Hey, hey, help mij", ende daerop hebben de comparanten tot hem geloopen ende tusschen wegen geroepen: "Custer halt dich, wij commen om u te helpen", daerop den selven wederom riepe "Help mich toch, Jesus Maria", ende alsdoen bij hem commende, om hem te helpen, heeft hij eene der comparanten Hend. Slabbers noch gewaerschout, dat hij sich soude wachten dat hij oock in het waeter door het ijs niet en viel, want het ijs ware gebroecken, waernaer Henderick Slabbers ende Jan van Lin hun mit handt vast haldende om den voors. custer alsoo vuyt het waeter te trecken heeft Jan Cuijpers ondertusschen hem in de handt willen geven sijnen stock om hem daermede vuyt te trecken, heeft den voorss. custer gemanqueert den selven te vatten, waerdoor den selven aenstondt is gesoncken'.

Bij het voogdgeding van 1697 werd de pachter van de Asselterhof gelast de veehekken boven aan het veld en aan de Linghe straete volgens oud gebruik binnen veertien dagen te herstellen. Smabers noemt op kaart 5 zowel de Lingen (perceel 34) als de cleijn Lingen (perceel 35). De vorm van deze beide en aangrenzende percelen verraadt in 1774 nog de oude loop van de Maas, waarlangs vroeger het lijnpad (jaagpad) liep dat al wordt genoemd in het jaar 1275.

 
Lothariusbos Smabers 17/14
Google Maps

Het Lothariusbos ligt ten oosten van kasteel Hillenraad. Landmeter Smabers (1774) geeft op kaart 17 bij perceel 14 Lotharij bosch en geer neffens het Riet aan. Op de kaart van Louis Capitaine (1792) figureert de kamp zelfs zeer dominant.

Lotharius Franciscus van Hoensbroek (1722-1796) was de oudste zoon van Frans Arnold markies van Hoensbroek en daarmee erfzoon van Hillenraad, waarmee hij in 1759 werd beleend. Hij trouwde drie jaar later in Koblenz met Sopia Charlotta Maria Walburgis gravin von der Leyen en Geroldseck. De aangrenzende Damianuskamp werd later aangelegd door zijn broer Damianus.

 
LUCASSTRAAT Smabers 11
Google Maps

Dit straatje liep vroeger vanaf de STATIONSSTRAAT door naar de OUDEWEG. In … werd het oostelijke gedeelte van de weg onttrokken aan het verkeer, met een nieuwe aansluiting op de KRUISKAMP.

Het gebied tussen LUCASSTRAAT en VELDPOORT wordt door landmeter Smabers (1774) op kaart 11 aangegeven als aen Schutten boom.
 
Luitenbrökske Smabers
Google Maps

Foto: Loe GiesenDe Houterbrug is in de volksmond beter bekend als 't Luitenbrökske.

Jacobus Luiten uit Roggel trouwde in 1904 in Swalmen met Johanna Gertrudis Joosten uit Tegelen.

 
 
A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z
 
© Loe Giesen, Reuver 1983-2015